Teknik Makaleler

Direksiyon neden titrer? Ön takım sorunları ve çözümleri

Ekleyen Kaan Bozkurt

Neredeyse her araç sahibinin başına gelen bir sorun; direksiyon titremesi. Bu sorunun birkaç sebebi vardır:

1. Jantların eğrilmesi, hasar görmesi sonucu balansının bozulması
2. Lastiklerin ömrünü doldurması ve içindeki kuşak(atkı) denilen çelik halatların kopması, lastik yapısının bozulması
3. Aracın tümsek çukur gibi sebeplerle zamanla ön takım yani rot ayarının bozulmuş olması
4. Aks bilyalarının(rulmanların) dağılmış olması
5. Ön takımda bulunan rot başları, salıncak ve rotillerin yine tümsek çukur gibi sebeplerle veya kullanım ömürlerinin dolması sonucu bozulmuş olması
6. Lastiklerin kaldırıma veya sert çukur tümseklerden geçme veya uzun süre(3-5ay) aracın hareket etmemesi gibi sebeplerden ötürü balansının bozulması
7. Özellikle ön olmak kaydı ile fren disklerinin sıcakken soğuk bir cisimle(genelde su) ile teması sonucu ani ısı değişimi sebebiyle şeklinin bozulması(eğilmesi)

Genel olarak ön takımdaki problemler sebebiyle direksiyon titremektedir.

1. 3. 4. 5. 6. maddeleri için:
Eğer aracınızın uzun süredir ön takım bakımı yapılmadı ise öncelikle işin ehli düzgün bir rot/balans ustasına gidip ön takımı kontrolü yaptırılmalıdır. Ön takımda problem yok ise rot ayarı yaptırılıp ardından lastik/jant balansı kontrol edimelidir. Eğer ön takımın hasarlı ve değişmesi gereken parçalarının listesi verilir ise, ön takımda gerekli parçalar değiştikten sonra rot ayarı yapılması gerekmektedir. O yüzden kontrolde eğer değişecek şeyler çıkarsa ayar yaptırılmaz; liste ile bir tamir ustasına veya yetkili/özel servise gidilerek aracın sorunu belirtilerek liste teslim edilir. Gerekli işlemler yapıldıktan sonra rot ayarı yapılır. Rot ayarının ardından varsa kaldırıma çıkma, bir taşa çarpma gibi janta ve lastiklere zarar verebilecek durum söylenmeli ve jant, lastik kontrolü de yaptırılmalıdır. lastiklerin sökülüp gözle muayene(çatlak, yarılmış, balon yapmış yeri var mı) yapıldıktan sonra balans ayarı yapılmalıdır. Bilyalar(Rulmanlar) hasarlı ise aracınız hareket halinde uğultu, ritmik sürtme sesleri gelebilir. Bunu belirtmeniz durumunda usta gerekirse yol testi veya rulman kontrolü için ekstra muayene yapabilir. Rulmanı arızalı araba eskine oranla biraz fazla yakabilir, bozuk rulman frenleme etkisi gösterebilir. özetle sürtünme artar aracın gücünden çalar.

2. madde yukarıdaki muayene sırasında fark edilmeyebilir. Çoğu lastik üreticisi lastik üzerine 4haneli üretim tarihi girmektedir. 4610 gibi. ilk iki rakam üretim haftasını yani 46.hafta, son iki rakam ise üretim yılını belirtmektedir. yani 2010. lastik üzerindeki üretim tarihine bakılarak ortalama 5yılını doldurmuş bir lastik kauçuk olarak özelliğini yitirmiş olabilir. Böyle durumda sürekli olarak yapısı sertleşme ve bozulma eğilimindedir, doğal olarak balans tutmayabilir ayrıca böyle bir lastik yol tutuşunu olumsuz etkiler ve frenlemeye olumsuz etki yapar. Lastik üretim yılı iyi olsa da sivri taş, ters yönde üzerinden geçilmiş kapan, bıcak gibi cisimlerle içindeki çelik malzemelerin kopmasına, yer değiştirmesine sebep olabilecek kötü kullanımlar sonucunda balans tutmayabilir böyle bir durumda titreme problemi geçmeyebilir. Böyle bir lastiğin değiştirilmesi gerekmektedir.

Özetle 6 maddelik farklı noktalardaki sorunlar tek bir usta kontrolü ile bulunabilmektedir. O yüzden önce güzel bir rot/balans ustasına aracı sadece kontrol ettirip sorunlar varsa yaptırılmalı ardından gerekli işlemler için son adım olarak rot/balansa gidilmelidir. Bu işlemlerden sonra probleminiz geçmiş ise disklerinizde problem yoktur. Rot ayarı ve balans bozulması yaşamamak için kaldırıma sert çıkmamalı hatta mümkün olduğunca çıkmaktan kaçınılmalıdır. Ayrıca tümsek ve çukurlardan olabildiğince kaçınmak gerek, yolun bozuk olduğu durumlarda hız düşürülmelidir. sert geçilen tümsek çukurlar rot ayarı bozmakta, ön takımdaki malzemelere ve jant/lastiğe zarar vermektedir.

7. madde: Eğer buraya kadar bir sorun çıkmadı ve hala titreme problemi devam ediyorsa fren disklerinde problem olabilir. Direksiyon belli bir hızdan sonra titremeye başladığında eğer frene bastığınızda titreme artıyor ise bu fren disklerinin eğri olabileceğini gösterir. Böyle bir durumda yeterli disk kalınlığı var ise fren disklerinin taşlanıp/tornalanıp yeni bir balata seti ile kullanılması sorunu ortadan kaldırabilir. Yeterli incelikte yok ise taşlama/tornalama yerine yeni bir fren diski satın alınmalıdır. Yine alınacak fren diskiyle birlikte yeni bir balata seti kullanılmalıdır.

Eğer sorun disklerde ise aracınızı kullanırken sıcak frenlerle soğuk su birikintisine veya yıkamaya gidiyorsunuz demektir. O yüzden sert frenleme yapıp su birikintisine girmekten kaçınınız. Ancak güvenlik sebebiyle sert fren ardından su birikintisinden geçecekseniz mecbur sıcak disklerle suya gireceksiniz. Diskler eğrilmesin diye güvenliğinizi tehlikeye atıp kaza yapmayasınız. Ayrıca uzun yoldan veya sert frenlemelerden sonra yıkamaya götürdüğünüzde yıkama görevlisine fren disklerine su tutmamasını söyleyiniz. Bu da diskleri yapısını bozmaktadır.

Varsa eksik/yanlış noktam belirtmekten çekinmeyiniz  :)

Ayrıca titremeye sebep olabilecek gözle görülebilir problemler:

Balon yapmış bir lastik:

Eğrilmiş bir jant:

 

Direksiyon titremesi ile ilgili takıldığınız bir nokta varsa buradan sorabilirsiniz.

Editör Hakkında

Kaan Bozkurt

Özel bir şirkette yazılım mühendisi olarak çalışmaktayım, küçüklüğümde F1 izleyerek başlayan otomobil tutkum şimdilerde ustayla beraber araç altına girip yağ kir pas aldırış etmeden tamir etmeye kadar gitti :)
JDM Ruhunu kaya grisi Lancer'ımla kovalıyorum.

Yorum bırak

Araç çubuğuna atla