Benzinli araçların önemli parçası olan buji, ne zaman değişir, değişim aralığı nedir?
Benzinli araçlarda ateşlemenin en önemli parçası olan bujilerin değişimi ile ilgili son zamanlarda gözle kontrol ve eski nesil araçlardaki gibi buji uzerindeki yanma sonrası kalan kir/tortu gibi birikintilerle gözle yorumlayıp kullanılabilir veya degişmesi tavsiye ediliyor. Bazen elektrod ucunun şekline veya aralığına göre de yorum yapanlar oluyor.
Yukarıdaki etkenler ateşleme hakkında fikir verebilir ancak buji ömrü konusunda tek kaynak olmayabilirler, kullandığınız yakıtın kalitesi ve içerisindeki katkılar / atıklar da etkili olabilir. Bu sebeple baştan sona bujilerin kontrol sürecini elimden geldiğince anlatacağım.
Bujiyi nasıl sökeriz:
1. Öncelikle yeni nesil ateşlemeli olan araçlarda bobinler direkt olarak bujilerin üzerindedir. Onları uygun ekipmanla takılı oldukları sıra ile sökünüz:
2. Bobin soketini söktükten sonra 8 nolu lokma ile bobini söküyoruz(Sökme işlemleri Mitbushi’nin 4A90 bloğu üzerinde gösterilmiştir, diğer üreticilerin motorlarında farklı anahtar kullanmak gerekebilir.):
3. Ardından aracınıza uygun buji lokması(16numara)(Sökme işlemleri Mitbushi’nin 4A90 bloğu üzerinde gösterilmiştir, diğer üreticilerin motorlarında farklı anahtar kullanmak gerekebilir.) ile bujiyi söküp çıkarınız:
4. Buji olmayan silindire bobin geçirilerek içerisine bir parça / toz toprak kaçması önlenebilir.
5. Bujiyi ilk olarak görsel kontrol edebiliriz:
Sağlıklı buji:
Tortu birikmiş buji:
İzolatörü kırılmış buji:
Erimiş buji:
Kurumlanmış buji:
Daha fazla detay için: NGK Websitesi – Buji hasar tabloları
6. Sentil ve benzeri ekipman ile elektrod aralığını ölçebiliriz:
Bujilerin genel yapısı:
Daha fazla detay için: NGK Websitesi – Bir bujinin yapısı
Görsel muayene sonrası bujinin asıl önemli detayı olan direnç ve toprak devamlılığını ölçebiliriz. Bunun için multimetreye ihtiyacımız var.
Bujinin multimetre ile devamlılık ve direnç ölçümleri:
1. Topraklama elektrodunun iletkenlik kontrolü:
Topraklama elektrod ucu ile motora montaj noktasından devamlılık kontrolü de önemlidir. Multimetreyi fotoğraftaki gibi devamlılık moduna alınız. Devamlılık varsa sesli ötecek ve ekranda sanırım direnci belirecektir. Kurumlardan dolayı dış tarafından devamlılık olmayabilir ancak iç kısmında fotoğraftaki gibi ölçüm alınabilir:
Bir YouTube videosunda; bujinin topraklama elektrodu ile motora montaj yapılan alan arasında devamlılığı sağlamadığı icin ateşleme yapmıyormuş. Topraklama elektrodu çatlak olabilir ve yeterli akım sağlamıyordur… Ateşleme sorununu gözle kontrolden bir türlü bulamamış olanlar belki buna da bakabilir.
2. Orta elektrodun devamlılık ve direnç kontrolü:
Yukarıdaki görsellerden anlaşılacağı üzere buji içinde bir direnç bulunur. Bu direnç değeri genelde bosch bujileri için 6k, ngk için 5k oluyor. Ancak kesin bilgiyi buji uzerinde yazan kodu internette aratıp buluruz. Multimetreyi bu değere uygun ölçüm aralığına alarak bobinin bastığı uç ile elektrod ucu arasında direnç ölçümü yapılır:
Bu merkezdeki direnç zamanla kullanıma bağlı olarak yıpranmaktadır. Örneğin 5k ohm olan ngk bujisi uzun bir kullanım sonucu 3.5k ohm’a düşmüş. Aradaki fark yaklaşık %30.
Aynı şekilde 6k ohm olan bosch bujisi de 7.3k ohm çıktı. Aradaki fark yaklaşık %20. Fark belki bobinin tolere edebileceği bir değerdir ancak bobin ömrünü olumsuz etkileyebilmektedir.
Özetlemek gerekirse:
– Buji direncinin olması gerekenden daha fazla olması bobini yeterli voltaj sağlamakta zorlayacaktır ve bobin ömrünü kısaltacaktır ve zorlanan bobin belki yeterli voltajı sağlayamayacak ve ateşlememe problemine sebep olacaktır.
– Buji direncinin olması gerekenden daha az olması ise bobin üzerinde istenmeyen akıma sebebiyet verip yanmasına veya ömrünü kötü etkileyebilir. Normal bir ateşlemenin sonucu ortaya çıkan artık enerjiyi almak olan bu direnç, alamadığı için istenmeyen ateşlemeler olabilir veya radyonuzda ateşleme sesini duyabilirsiniz…
Buji için kontrol edilebilecek noktalar bunlardır. Aracın bütün bujileri için tek tek bu kontrollleri yapıp varsa sıkıntılı bujinin veya hepsinin değişimini yapmak faydalı olacaktır.
Bu noktalara dikkat ederek bujilerin kontrolünü ve gerekiyorsa değişimini yapmak ateşleme sistemi ömrü /yakıt ekonomisi gibi noktalarda fayda sağlayacaktır.
Ayrıca belirtmek istediğim bi nokta ise LPG’li araçlarda normal bujilerin kullanımı:
LPG yakıtının silindirde gaz fazında olması sebebiyle silindirdeki hava yakıt karışımının oluşturduğu yalıtkanlık daha fazla doğal olarak ateşlemenin gerçekleşmesi için bobinler biraz fazla voltaj uyguluyorlar. Bunun sonucunda bujilerin içindeki dirençler daha çabuk bozulmaktadır. Direnç değeri artan bujiler bobinleri daha da zorladığı için LPG’li araçların bobinlerini bozar diye bir genel kanı vardır. Çünkü gözle kontrolde iyi olan bujiler direnç anlamında sıkıntılı olduğu için uzun vadede bobinlerin bozulması gibi şeylere sebep olmaktadır.
Sizin eklemek istediğiniz bir nokta veya sorunuz varsa lütfen buradan yorum olarak belirtiniz.
