Aslında VTEC’i anlatmadan önce yapısal olarak anlattığım motor tiplerini anlatmam gerekiyordu. Neyse geç olsun güç olmasın ve DOHC ve SOHC nedir onları kısaca anlatalım
Kam mili ve üstte subapların olduğu motor tasarımından önce flathead motorlar vardı. Konuya girmeden kısaca bunu da anlatmamda fayda olacığını düşünüyorum. Pistonun yanında bulunan giriş ve çıkış subapları ile büyük bir yanma odasına giriş yapan ve sıkıştırmanın tasarım gereği zor olduğu bir yapıya sahip olan bu motorlarda doğla olarak sıkışştırma iyi olmadığından güç, verim, devir çevirme yeteneklerinden yoksun bir motor anlamına geliyordu. Aynı zamanda egzoz çıkışınında tam olmaması ve yanmanın düzgün gerçekleşemiyor oluşundan dolayı yanmamış gazların dışarı atılımı çok çok daha fazla oluyor. Yapım maliyetlerinin düşüklüğü sayesinde 1940’lara kadar gelişimini sürdürsede günümüzde kullanılan üstten subaplı tasarıma geçiş kaçınılmazdı.
Üstten subaplı derken üstte kam şaftının olduğunu söylemedim dikkat ederseniz. Pushrod motor olarak adlandırılan bu motorlarda yanma odası şimdiki kullandığımız şekle benzer üstte subaplar altta ise piston hareketiyle ilerlerken subapların yukarı aşağı oynamasını altta subap yanında kullanılan kam mili ve buna bağlı subap kaldırıcı (valve lifter) ile subap açılması sağlanıyordu. Bunun avantajı ise daha kompakt yapıda motor yapılabilmesi ve yağlamanın daha az basınçla kolaylıkla yapılabilmesi idi.
Silindir başına 2 subaptan daha fazlasına izin vermemesi ve yüksek devirlerde açılıp kapanma işlemlerinin sekteye uğratması neticesinde bu tasarımdan da vazgeçilip üstten kam milli ve üstten subaplı tasarım olan günümüz motorlarına geçiş yapıldı. Ama yine de büyük boyutlu Dodge Viper ve Corvette motorları bu tiptedir.
Konuya girişimizi yapabildiğimize göre üstten egzantrikli motorları anlatabiliriz. İlk olarak SOHC yani üstten tek egzantirikli motorlara bakalım.
İlk üretilen modellerden biri olan üstten tek egzantirikli motorlarda pistondan aldığı dönme gücünü kayışla üstteki kam miline iletmesi şeklinde basit bir yapısı olan SOHC motorlar bir tarafta kam mili dönerken genellikle emme subabı üzerinde dönerken onu açarken rocker arm ile de egzoz subabının açma kapama hareketini yapmaktadır. Günümüzde halen daha bu tipte motorlar üretilmekle birlikte performans odaklı olmayan motorlarda yakıt tüketimi ve motorların hafifliği sayesinden yakıt ekonomisi sağlamaya yönelik kullanılmaktadır. Bu tip motorlarda değişken subap zamanlaması ise yalnızca emme subaplarına yapılarak güç/ekonomi dengesi sağlanmaya çalışılmaktadır.
DOHC motorlara gelirsek adı üstüne üstten çift egzantirikli twin cam yani cift kam mili bulunan bu motorlarda emme ve egzoz subaplarına ayrı kam milleri hükmetmektedir. emme ve egzoz subaplarının ortasında rocker arm olmamasından dolayı bujinin yerleşimi yanma odasına daha optimum bir yanma sağlatmanın yanında güç isteklerinde hem emme hem egzoz zamanlaması değiştirilerek motorun daha iyi bir karakter sergilemesi sağlanabilmektedir. Umarım oluşabilecek soru işaretlerini azaltmışımdır.
